budowlanych podstawą rozliczenia będą faktury za wykonanie robót budowlanych i dokumenty potwierdzające wykonanie robót budowlanych (np. protokoły odbioru robót, zgłoszenie zakończenia robót budowlanych, decyzja o pozwoleniu na użytkowanie), odnoszące się do pozycji wyszczególnionych w zestawieniu rzeczowo-finansowym. 2.
Protokół odbioru robót budowlanych poświadczający nieprawdę. Czyli co zrobić jeśli w protokole odbioru robót budowlanych znajdują się nieprawdziwe stwierdzenia? Zgodnie z art. 271 § 1 kk: Funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Nierzadkim zapisem w umowach o roboty budowlane jest stwierdzenie, że płatność zostanie dokonana po wystawieniu faktury VAT, która to z kolei faktura zostanie wystawiona po podpisaniu protokołu odbioru robót. Problem pojawia się w momencie, gdy wykonawca wystawia fakturę, opartą na protokole odbioru, w którym wskazane są nieprawdziwe okoliczności. Czy taki dokument w postaci protokołu odbioru może być traktowany jako przedmiot poświadczenia nieprawdy? Tak, potwierdza on bowiem prawidłowe wykonanie umowy i wynikające z tego prawo do wynagrodzenia. Jednocześnie jest podstawą do wystawienia faktury. Tymczasem zgodnie z art. 115 § 14 kk dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne. Jeśli nadal jednak nie masz pomysłu jak pokierować swoją sprawą, w której protokół odbioru budzi Twoje wątpliwości, zachęcam do kontaktu. radca prawny Daniel Gola gola@ tel. 600123400 Działamy na terenie całego kraju. Autor artykułu O autorze: Jestem radcą prawnym. W ramach Kancelarii Radcy Prawnego świadczę kompleksowe usługi w zakresie większości zagadnień prawnych. Przez wiele lat pracowałem jako asystent prokuratura w Prokuraturze Rejonowej w Tarnowie, a następnie w Bochni. Orzekam w Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Katowicach od 2016 roku w zakresie prawa ochrony środowiska oraz prawa pomocy społecznej. W przeszłości byłem też egzekutorem w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w Tarnowie Inspektorat w Bochni. Zachęcam do kontaktu. spadek 55 rozwód 148 odszkodowanie 81 alimenty 100 prawo pracy 50 prawnik 64 prawo rodzinne 59 radca prawny 53 prawo cywilne 46 koronawirus 61 Badania w OZSS, na czym polega, jak przebiega i jak się przygotować. Czym jest OZSS? OZSS jest to Opiniodawczy Zespół Specjalistów Sądowych, składający się ze specjalistów z zakresu … Zamiana prac społecznych na potrącenie z wynagrodzenia Prawo karne ➤ Ograniczenie wolności ➤ Zmiana formy ograniczenia wolności ➤ Adwokat Karolina Bajtek tel. 600 225 332 Polski kodeks karny przewiduje kilka rodzajów kar. Są to: grz… Proces kościelny - dowody Wiele osób rozpoczynających proces o stwierdzenie nieważności swego małżeństwa (często błędnie określanym jako tzw. „rozwód kościelny” lub „unieważnienie małżeństwa) tkwi w błędnym … Zadośćuczynienie (odszkodowanie) za śmierć osoby bliskiej Co to jest i kiedy przysługuje? Gdy na skutek wypadku (komunikacyjnego, przy pracy) bądź błędu medycznego uczestnik tego zdarzenia ponosi śmierć, jego najbli… Wakacje kredytowe – jakie warunki należy spełnić? Jakie warunki należy spełnić? Zawieszenie spłaty kredytu hipotecznego, nazywane inaczej wakacjami kredytowymi, dostępne jest dla wszystkich kredytobiorców, którzy spełnią o… Grzegorz Kantecki Kancelaria Radcy Prawnego Kancelaria Radcy Prawnego Przemysław Piątek Kancelaria Adwokacka Adw. Arkadiusz Pietrzak Kancelaria Adwokacka Adwokat Adrianna Borowiecka Kancelaria Fortis Copyright © 2013 - 2022 All Rights Reserved. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Odbiór robót budowlanych. Kolejnym istotnym etapem realizacji inwestycji jest odbiór robót budowlanych. Zgodnie z regulacją kodeksową, czynność odbioru robót należy do obowiązków inwestora (art. 647 kodeksu cywilnego). Do obowiązków wykonawcy należy jednak odpowiednie przygotowanie robót tak, aby mogły one zostać odebrane.
Zamawiający, prowadząc postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na roboty budowlane, w celu oceny spełniania warunku dotyczącego posiadania wiedzy i doświadczenia może żądać od wykonawcy wykazu robót budowlanych wykonanych w okresie ostatnich 5 lat przed upływem terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie. Ma on prawo żądać podania ich rodzaju i wartości, daty i miejsca wykonania oraz załączenia dowodów dotyczących najważniejszych robót, określających, czy roboty te zostały wykonane w sposób należyty, oraz wskazujących, czy zostały wykonane zgodnie z zasadami sztuki budowlanej i prawidłowo ukończone. Wszystko to wynika z obowiązującego od ubiegłego roku rozporządzenia prezesa Rady Ministrów z 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (DzU z 2013 r. ?poz. 231). Okres Zgłaszania Wad jest odpowiednikiem okresu udzielonej gwarancji jakości Należy uznać więc, że wykonawca w celu udowodnienia, że roboty budowlane wykonane zostały w sposób wymagany przez zamawiającego, może przedstawić – jak dotychczas najbardziej popularne wśród wykonawców – listy referencyjne, a także: faktury czy protokoły odbioru, z których jednoznacznie wynika, że roboty zostały zrealizowane w sposób należyty, zgodnie z zasadami sztuki budowlanej oraz prawidłowo ukończone. Ważna jest treść Najważniejsza jednak jest treść, a nie nazwa czy tytuł przedkładanego dokumentu. Potwierdza to również orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej, np. wyrok KIO ?z 3 kwietnia 2013 r. (KIO 645/13), zgodnie z którym: „Choć w praktyce dokumenty potwierdzające prawidłowe wykonanie robót, dostaw lub usług często nazywa się referencjami, niekoniecznie wymaganym dokumentem będzie dokument o nazwie „referencja". (...) W konkretnych przypadkach za takie dokumenty mogą zostać uznane np. pisemne potwierdzenia prawidłowego wykonania, protokoły odbiorów końcowych, a nawet pismo zamawiającego skierowane do wykonawcy po zakończeniu realizacji zamówienia, towarzyszące zwracanej gwarancji należytego wykonania. Do zamawiającego należy ostateczna ocena, czy dany dokument jest wystarczającym potwierdzeniem prawidłowego wykonania zadania wykazanego, jako doświadczenie wykonawcy". Są wątpliwości Powstaje jednak pytanie: co w przypadku gdy wykonawca wykonał roboty budowlane oparte na warunkach kontraktowych Międzynarodowej Federacji Inżynierów Konsultantów (dalej: FIDIC), które charakteryzują się wydaniem zarówno świadectwa przejęcia robót, jak i świadectwa wykonania? Poważne zastrzeżenia, zarówno zamawiających, jak i wykonawców, budzi ocena, czy świadectwo przejęcia robót jest wystarczającym dokumentem potwierdzającym należyte wykonanie robót budowlanych. Treść tego dokumentu może budzić wątpliwości w związku z tym, że niejednokrotnie wskazane są w nim wady, które muszą być naprawione tak, aby można było następnie wydać świadectwo wykonania, gdyż wystawiane jest ono dopiero po upływie okresu zgłaszania wad. Zasadniczo wykonane W wielu świadectwach przejęcia robót jest sformułowanie „zasadniczo wykonane". Na podstawie informacji zawartej na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych uznać należy, że pojęcie „należycie wykonane" mieści w sobie zarówno określenie „zgodnie z zasadami sztuki budowlanej", jak i „prawidłowo ukończone". Zgodnie z orzecznictwem pojęcie „zasadniczo wykonane" jest określeniem też wystarczającym. Jak wynika z wyroku KIO z 24 czerwca 2013 r. (KIO 1348/13): „Z obowiązujących przepisów prawa nie sposób wywieść, że wymagane jest użycie zwrotu »należycie wykonane«. Warto więc powtórzyć, że ustawodawca pozostawił wykonawcom dowolność co do formy i treści dokumentu, z zastrzeżeniem, że w każdym przypadku z dokumentu winno wynikać wykonanie robót, dostaw lub usług zgodnie z przyjętym zobowiązaniem umownym". Walor dowodu Z analizy orzecznictwa KIO wynika też, że omawianemu dokumentowi, innemu niż „zwykły" protokół odbioru, przysługuje walor dowodu potwierdzającego należyte wykonanie robót. Celem potwierdzenia, że świadectwo przejęcia robót stanowi dowód potwierdzający wykonanie robót nawet wtedy, gdy wskazane w nim są prace zaległe czy wady, które w istotny sposób nie przeszkadzają ?w korzystaniu z nich, wskazuję interesujący wyrok KIO ?z 27 lipca 2011 r. (KIO 1507/11). Zdaniem autorki Ewa Gadomska prawnik z Kancelarii Prawnej PIERÓG & Partnerzy Zgodnie z przepisami oraz orzecznictwem KIO uznać należy, iż świadectwo przejęcia robót jest wystarczającym dokumentem, który stanowi referencję wykonawcy posiadania odpowiedniej wiedzy i doświadczenia, która jest wymagana w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Jest tak nawet, gdy do świadectwa przejęcia robót dołączony jest wykaz zaległych prac, lub wad, które jednak w istotny sposób nie przeszkadzają w korzystaniu z robót. Związane jest to z tym, że postępowanie realizowane w ramach programu FIDIC przewiduje inne niż powszechnie stosowane dokumentowanie zrealizowanych prac, w którym zamiast stosowanego powszechnie w robotach budowlanych protokołu odbioru robót wystawiane jest świadectwo przejęcia robót. Z orzecznictwa KIO stwierdziła w wyroku: „Dla oceny, czy świadectwo przejęcia tj. dokument wystawiany na podstawie tzw. żółtego FIDIC, może być uznane za dowód, iż roboty budowlane zostały prawidłowo ukończone i wykonane zgodnie z zasadami sztuki budowlanej należy dokonać interpretacji – w zakresie braku sprzeczności z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa krajowego, klauzul warunków kontraktowych FIDIC z uwzględnieniem postanowień łączącej strony umowy, które mogą wszak Warunki Kontraktowe FIDIC przyjąć z modyfikacjami. (...) zauważyć należy, że wystawienie przez inżyniera kontraktu świadectwa przejęcia ma, podobnie jak protokół odbioru, charakter akceptujący. (...) Na gruncie warunków kontraktowych FIDIC zgodnie z klauzulą zobowiązania wykonawcy zostaną uznane za wykonane dopiero z chwilą wystawienia świadectwa wykonania. Dopiero ten dokument uważany jest za akceptację robót, jako właściwie wykonanych. Na uwagę zasługuje jednak okoliczność, że świadectwo wykonania jest wystawiane dopiero po upływie okresu zgłaszania wad, z reguły kilkuletnim, który rozpoczyna się wydaniem świadectwa przejęcia. Okres zgłaszania wad zaś, jak wspomniano wcześniej, jest zaś odpowiednikiem okresu udzielonej gwarancji jakości. (...) Ponadto charakterystyczną cechą procedur FIDIC jest po pierwsze przeniesienie do okresu zgłaszania wad fazy wykonania drobnych zaległych prac, a po drugie brak dokumentu potwierdzającego bezusterkowy odbiór robót, który mógłby również potwierdzać że zostały wykonane drobne zaległe prace ujawnione w świadectwie przejęcia. Wreszcie stwierdzić należy, że wymaganie od wykonawcy, który realizował zamówienie zgodnie z warunkami kontraktowymi FIDIC złożenia świadectwa wykonania wydaje się nadmierne, z uwagi na to, że dokument ten wystawiany jest przez inżyniera dopiero po zakończeniu okresu zgłaszania wad i de facto dotyczy zdarzeń wynikłych w tym okresie. Należy zatem stwierdzić, że świadectwo przejęcia może być uznane za dokument potwierdzający zakończenie robót i ich prawidłowe wykonanie zgodnie z zasadami sztuki budowlanej jako odpowiednik protokołu odbioru, jeśli strony na zasadzie swobody umów wyrażonej w art. 3531 przeniosły do okresu zgłaszania wad etap wykonania drobnych zaległych prac i usunięcia drobnych wad, uznając, że nie stoi to na przeszkodzie przejęcia obiektu do eksploatacji i zapłaty wynagrodzenia. (...) Świadectwo przejęcia może być bowiem, w okolicznościach danej sprawy i na gruncie konkretnej umowy, uznane przez zamawiającego za wystarczający dokument potwierdzający posiadanie odpowiedniej wiedzy i doświadczenia wymaganej w SIWZ".
Protokół odbioru wykonanych elementów, robót, obiektów Sporządzony przy udziale przedstawicieli: Wykonawcy: wg tabeli elementów Potrącono w koszt, wyk. z tytułu wad trwałych Jakość wykonanych robót Uwagi i zastrzeżenia stron Nr Nazwa elementu lub części obiektu Wartość bez VAT Wartość robót z podatkiem VAT 3.
Sporządzenie jednostronnego protokołu odbioru prac budowlanych przez wykonawcę jest dopuszczalne, jeżeli od jego sporządzenia uzależniona jest zapłata wynagrodzenia. Blokuje się w ten sposób potencjalną możliwość szantażu podmiotu zobowiązanego do zapłaty (inwestora, generalnego wykonawcy) wobec wykonawcy (podwykonawcy). Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 lipca 1998 r. (II CKN 673/97 ). Ma ono nie tylko głęboki sens z praktycznego punktu widzenia, ale również silne umocowanie w obowiązujących przepisach prawa. Na wstępie należy wyjaśnić, że nie ma podstaw do różnicowania sytuacji prawnej inwestora i generalnego wykonawcy w stosunku do podwykonawcy, jeżeli na podstawie art. 6471 inwestor wraz z generalnym wykonawcą jest zobowiązany do zapłaty należnego podwykonawcy wynagrodzenia. W każdym przypadku chodzi bowiem o jednakową relację, tj. relację podmiotu, na rzecz którego wykonano prace i na którym spoczywa obowiązek zapłaty i podmiotu, który te prace wykonał i spodziewa się otrzymać za nie umówione wynagrodzenie. Stąd dla uproszczenia można ograniczyć rozważania do inwestora, który jest ostatecznym beneficjentem działania wszystkich podmiotów zaangażowanych w proces budowlany, i wykonawcy. Kontekst faktyczny W praktyce umów o roboty budowlane powszechnie przyjął się schemat wystawiania faktur końcowych przez wykonawcę po podpisaniu przez strony protokołu odbioru końcowego. Problem zaczyna się wtedy, kiedy prace zakończono, a niekiedy i więcej – budowany obiekt stoi, działa i spełnia przypisaną mu rolę – a formalnego odbioru potwierdzonego protokołem brak. Brak więc formalnej podstawy do wystawienia faktury, a w braku faktury – brak płatności na rzecz wykonawcy. Problem sprowadza się więc do pytania – czy poprzez odwlekanie w czasie podpisania protokołu odbioru końcowego robót inwestor może w nieskończoność wstrzymywać wypłatę należnego wykonawcy wynagrodzenia za ich wykonanie? Istota problemu prawnego Istotą problemu prawnego leżącego u podstaw oceny tzw. protokołów jednostronnego odbioru wykonanych przez wykonawcę robót budowlanych jest charakter czynności odbioru jako obowiązku inwestora. W tym obszarze należy wskazać po pierwsze, że odbiór robót nie jest synonimem podpisania protokołu odbioru robót. Przepisy o umowie o roboty budowlane nie wymagają przyjęcia przez inwestora wykonanych robót w żadnej określonej formie. Stąd odbiór robót, a więc ich faktyczne przyjęcie od wykonawcy połączone co do zasady z udzieleniem mu pokwitowania wykonania zobowiązania, może nastąpić również przez fakty dokonane. Sporządzenie protokołu niewątpliwie ma jednak walor dowodowy, ułatwiając ustalenie w okolicznościach konkretnego przypadku, co objęła czynność odbioru. Po drugie, obowiązki inwestora można podzielić na dwie zasadnicze kategorie. Pierwsza obejmuje obowiązki mające na celu stworzenie wykonawcy warunków niezbędnych do wykonywania robót budowlanych. Do natury tych obowiązków należy to, że bez ich spełnienia przez inwestora wykonawca nie może spełnić swojego świadczenia. Do drugiej kategorii należy obowiązek odebrania wykonanych prac i zapłaty umówionego wynagrodzenia, a więc czynności konieczne do zakończenia stosunku prawnego stron. Obowiązki inwestora należące do drugiej ze wskazanych kategorii wynikają jednoznacznie zarówno z art. 647 Kodeksu cywilnego ( jak i z art. 18 ust. 1 pkt 4) Prawa budowlanego. W stosunku prawnym, jaki tworzy umowa o roboty budowlane (czy też np. umowa o dzieło, z której historycznie umowa o roboty budowlane się wywodzi), inwestor i wykonawca zajmują wobec siebie wzajemnie pozycję wierzyciela i dłużnika. Wydaje się, że wszystkie obowiązki należące do pierwszej z wymienionych kategorii w stosunku prawnym umowy o roboty budowlane inwestor wykonuje jako wierzyciel wobec wykonawcy będącego dłużnikiem. Z kolei obowiązki z kategorii drugiej inwestor wykonuje jako dłużnik. Innymi słowy, zarówno z tytułu zapłaty należnego wykonawcy wynagrodzenia, jak i poprzedzającego go odbioru robót, inwestor jest dłużnikiem wykonawcy, a wykonawca wierzycielem inwestora. Inwestor jako dłużnik wykonawcy powinien zatem dokonać odbioru i zapłacić umówione wynagrodzenie, czyli wykonać swoje zobowiązanie zgodnie z jego treścią, w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom (art. 354 § 1 Dokonanie odbioru przez inwestora to obowiązek dłużnika Ujęcie obowiązku dokonania odbioru przez inwestora wprost w przepisach prawa (por. art. 647 art. 18 ust. 1 Prawa budowlanego) przemawia jednoznacznie za kwalifikowaniem inwestora w tym przypadku jako dłużnika wykonawcy. Koncepcja ta jest również uzasadniona aksjologicznie, gdyż sankcje będące następstwem zwłoki dłużnika są dalej idące, niż konsekwencje związane ze zwłoką wierzyciela. Przyjęcie tej koncepcji oznacza zatem zaostrzenie odpowiedzialności inwestora zmierzające do silniejszej ochrony uprawnień wykonawcy, który należycie i terminowo wykonał swoje zobowiązanie. Ochrona osoby należycie wykonującej swoje zobowiązanie jest natomiast wartością samą w sobie, którą prawo chroni. Jest to koncepcja uwzględniająca wspomniane już zasady współżycia społecznego, czyli etyczny, moralny wymiar współczesnego prawa. Co z tego wynika?Skoro dokonanie odbioru jest obowiązkiem inwestora, i to obciążającym go jako dłużnika, to należy przyjąć, że wykonawca jako wierzyciel może żądać jego wykonania. Silniejsza ochrona wykonawcy jako wierzyciela inwestora w kwestii odbioru oznacza bowiem możliwość żądania wykonania świadczenia i naprawienia wynikłej z niewykonania szkody, a nawet odstąpienia od umowy (art. 477, 494 Żądania, o których mowa, aktualizują się w przypadku zwłoki dłużnika, czyli takiego opóźnienia w wykonaniu zobowiązania, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Co więcej, zwłoka inwestora (dłużnika) w wykonaniu jego zobowiązania do dokonania odbioru nie może rzutować na powstanie dalej idących, kolejnych roszczeń wykonawcy (wierzyciela), takich jak roszczenie o zapłatę należnego wynagrodzenia. Dlaczego? Dlatego, że faktycznie roszczenie o zapłatę wynagrodzenia jest konsekwencją wykonania zobowiązania przez wykonawcę jako dłużnika, a nie konsekwencją wykonania zobowiązania przez inwestora jako dłużnika, tj. odbioru. Fakt, że odbiór robót kwituje wykonanie zobowiązania (potwierdza jego wykonanie) nie oznacza, że odbiór staje się źródłem prawa wykonawcy do otrzymania zapłaty. Źródłem tym pozostaje bowiem niezmiennie należyte wykonanie zobowiązania zgodnie z jego treścią, w tym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem, czyli należyte wykonanie zleconych robót budowlanych. Innymi słowy, obowiązki wykonawcy jako dłużnika przekładają się na jego prawa jako wierzyciela. Obowiązki inwestora jako dłużnika pozostają na nie bez wpływu. Dostrzegając tę prawidłowość sądy powszechne kontynuują linię orzeczniczą wskazaną w powołanym na wstępie publikacji wyroku Sądu Najwyższego z 1998 r. stwierdzając, że: „Odbiór robót jest elementem przełomowym w stosunkach pomiędzy stronami umowy o roboty budowlane, gdyż z jednej strony potwierdza wykonanie zobowiązania i otwiera wykonawcy prawo do żądania wynagrodzenia, bądź wskazuje na jego niewykonanie lub nienależyte wykonanie w całości lub w części wobec istnienia wad i rodzi odpowiedzialność za wady ujawnione przy odbiorze, a z drugiej strony wyznacza początek biegu terminów rękojmi za wady. (…) Podkreślić należy, że w sytuacji gdy wymagalność roszczenia o wynagrodzenie za wykonane roboty uzależniona jest od protokolarnego odbioru robót, decydujące znaczenie ma nie tylko sporządzenie takiego protokołu, ale w razie jego braku, bądź odsunięcia tej czynności w czasie, w stosunku do okresu, w którym wykonano roboty, istotne znaczenie mają także przyczyny, które to spowodowały. W sytuacji bowiem, kiedy zamawiający z przyczyn leżących po jego stronie uchybia obowiązkowi odbioru robót, następują skutki zwłoki po jego stronie i takie zachowanie pozostaje bez wpływu na roszczenie wykonawcy, który uprawniony jest do żądania wynagrodzenia, a roszczenie jego staje się wymagalne z chwilą, w której po spełnieniu obowiązków przez wykonawcę, odbiór winien nastąpić.” W praktyce trafnie zatem przyjmuje się dokonywanie tzw. jednostronnych protokołów odbioru robót budowlanych przez wykonawców, jeżeli inwestor uchyla się od dokonania obowiązku odbioru. Jednostronny protokół odbioru tworzy swego rodzaju fikcję prawną pokwitowania udzielonego wykonawcy przez inwestora na piśmie. Od strony praktycznej taki protokół pełni rolę porządkującą, szczególnie w sytuacji, w której faktyczne przekazanie wykonanych robót rzeczywiście nastąpiło. Uzasadnieniem prawnym dla wypłaty należnego wykonawcy wynagrodzenia jest bowiem wykonanie zleconych prac, a nie podpisanie protokołu. Dlatego też, podobnie jak w przypadku umowy o dzieło, tak i przy umowie o roboty budowlane odbiór robót może skutecznie nastąpić również przez dokonanie faktycznego odbioru prac bez sporządzania formalnego protokołu. Zachodzi wtedy przypadek jednoznacznego oddzielenia czynności odbioru od potwierdzenia jego dokonania na piśmie. Wniosek Wniosek z powyższych rozważań jest prosty. Gdyby w sytuacji faktycznego przedstawienia prac do odbioru, a tym bardziej w przypadku przyjęcia wykonywanego obiektu do użytkowania przez inwestora, uzależniać należne wykonawcy wynagrodzenie od sporządzenia dwustronnego, pisemnego protokołu, „(…) inwestor korzystałby z wybudowanego obiektu bez zapłaty wynagrodzenia na rzecz wykonawcy, czego akceptować nie sposób” . Ta jednoznaczna teza pozwala na dokonanie prawidłowej wykładni przepisów, oddając ducha prawa cywilnego, które chroni nie tylko osoby staranne, ale i uczciwe. Szkoda, że tak często się o tym radca prawny Anna Wiluś-AntoniukANW Anna Wiluś-Antoniuk i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych Sp. k. tel. 22 253 02 00biuro@ Anna Wiluś-Antoniuk, radca prawny Czy artykuł był przydatny? Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań. Jak możemy to poprawić? Nasi Partnerzy polecają Quizy
W związku z powyższym należy wskazać, iż momentem rozpoznania przychodu dla usług budowlanych na gruncie UoCIT jest dzień podpisania przez zamawiającego protokołu częściowego odbioru robót bądź protokołu końcowego odbioru robót, a usługa budowlana jest wykonana z datą podpisania ww. dokumentu. W przeciwieństwie do rozważań
Świadczenie usług budowlanych – podobnie jak wielu innych – wiąże się z właściwym ich udokumentowaniem. Przedsiębiorcy powinni zapoznać się między innymi z ustawą Prawo budowlane, a także z ustawą o podatku od towarów i usług, by wybrać najlepszy sposób opodatkowania i wiedzieć, jakie przepisy aktualnie obowiązują. Spis treści Usługi budowlane – definicja Usługi budowlane a stawka podatku VAT Usługi budowalne a faktura – kiedy i jak wystawić? Faktura za usługi budowalne a podzielona płatność Faktura za usługi budowlane – przykład z materiałem Faktura za usługi budowlane a przykłąd niewykonania prac Faktura za usługi budowlane – przykład powstania obowiązku podatkowego Usługi budowlane mogą być świadczone zarówno na rzecz osób prywatnych, jak i innych przedsiębiorstw czy instytucji. Takie rozróżnienie będzie miało chociażby znaczenie w ustaleniu, kiedy powstaje obowiązek podatkowy. Wszystkie tego typu kwestie reguluje ustawa o VAT. Wskazuje ona również to, jaka stawka podatkowa obowiązuje w przypadku wykonania określonej usługi. Wszystkie te kwestie są niezbędne do tego, by faktura za usługi budowlane dla osoby fizycznej czy prawnej była wystawiona właściwie. Usługi budowlane – definicja Choć ustawa o VAT odnosi się również do usług budowlanych, w żadnej jej części nie da znaleźć się definicji takich usług. By zrozumieć, czym są, i wiedzieć, jakie czynności się do nich zalicza, należy zapoznać się z ustawa Prawo budowlane. Budową określa się tu wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także jego odbudowę, rozbudowę lub nadbudowę. Roboty budowlane z kolei są uznane za prace, które polegają na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego. W ustawie tej określono też różnice pomiędzy przebudową a remontem. Pierwszy termin odnosi się do robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego. Drugi natomiast to wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji. Usługi budowlane a stawka podatku VAT Ustawa o podatku od towarów i usług określa miedzy innymi takie kwestie jak: kiedy podatnik jest zobowiązany wystawić fakturę, jakie dane powinna ona zawierać czy jaki jest termin jej wystawienia. Ustawa omawia też kwestie związane z odliczeniem i zwrotem podatku czy obowiązkiem podatkowym. Można z niej też dowiedzieć się, jaka jest wysokość opodatkowania poszczególnych usług. Ile w takim razie wynosi podatek VAT na usługi budowlane? Podstawowa stawka wynosi 23%. Czy jednak w branży budowlanej zastosowano jakieś wyjątki? Jaki jeszcze VAT na usługi budowlane obowiązuje? Ustawodawca przewidział też możliwość zastosowania stawki obniżonej, wynoszącej 8%. W myśl ustawy obniżona stawka dotyczy budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji, przebudowy lub robót konserwacyjnych dotyczących obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. Jaka z kolei obowiązuje stawka VAT na usługi związane z robotami konserwacyjnymi budownictwa mieszkaniowego? Ustawa wskazuje, że również jest to 8%. Usługi budowlane a faktura – kiedy i jak wystawić? Firmy świadczące usługi budowlane mają obowiązek wystawiania faktury według jednej z dwóch podanych powyżej stawek. Jak jednak wystawić fakturę za usługi budowlane? Elementy, jakie powinien zawierać dokument określa art. 106e ustawy o podatku VAT. Do takich składowych należą między innymi: data wystawienia, kolejny numer, dane sprzedawcy i nabywcy wraz z nr NIP, wartość netto, kwota podatku VAT, wartość brutto. Trzeba pamiętać, że ustawa o podatku od towarów i usług traktuje usługi budowlane w sposób szczególny, jeśli chodzi o datę wystawienia faktury. Przedsiębiorcy mają na to czas do 30. dnia od daty wykonania usługi. Ponadto, zgodnie z przepisami, faktura za usługi budowlane może mieć na przykład dopisek podzielona płatność. Faktura za usługi budowlane przykład podzielonej płatności Kiedy przedsiębiorcy z branży budowlanej zlecają wykonanie różnych usług innym firmom, muszą zastosować mechanizm podzielonej płatności. Trzeba wiedzieć, że mechanizm ten stosuje się jedynie w przypadku transakcji dokonywanych na linii firma-firma, a nie firma-osoba prywatna. Jaka stawka VAT obowiązuje na usługi budowlane wykonywane przez podwykonawców? W tym przypadku obowiązującą stawką podatku jest także 23% lub 8%. Należy też pamiętać o tym, aby faktury VAT wystawiane na roboty budowlane objęte mechanizmem podzielonej płatności były właściwie oznaczone – na każdym egzemplarzu powinien znaleźć się dopisek „mechanizm podzielonej płatności”. MPP trzeba zastosować przy dokonywaniu płatności za niektóre nabyte towary lub usługi udokumentowane fakturą. Wymienia je załącznik nr 15 do ustawy o VAT. Wśród nich wyróżnia się np. roboty ogólnobudowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, prace tynkarskie, instalacyjne. Kiedy powinien być zastosowany MPP? Ustawodawca przewiduje kilka czynników. Gdy: wartość faktury przekracza kwotę 15 tys. zł; wykonywana usługa oznaczona jest symbolem PKWiU wskazanym w załączniku nr 15 do ustawy o VAT; sprzedawcą i nabywcą usługi jest podatnik VAT (sprzedawca musi być koniecznie podatnikiem VAT) Faktura za usługi budowlane – przykład usługi z materiałem Kolejnym przykładem, który trzeba rozpatrzyć, jest dostarczenie materiałów budowlanych potrzebnych do wykonania usługi – istotne jest tu, czy we własnym zakresie dostarcza je inwestor, czy usługodawca. Jak wystawić fakturę za usługę z materiałem? Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 26 stycznia 2018 rok wskazuje, że każda transakcja musi być rozpatrywana indywidualnie. Świadczący usługi budowlane muszą przede wszystkim określić, czy: wykonywana jest jedynie usługa, natomiast dostarczenie materiałów ma jedynie charakter dodatkowy, przede wszystkim dostarczany jest towar, usługi z kolei mają jedynie umożliwić późniejsze korzystanie z niego; dostarczenie materiału i wykonana usługa, np. montażu, są dwoma różnymi transakcjami. Jak wynika z tej interpretacji, najważniejsze jest więc określenie, czy przede wszystkim mamy do czynienia z usługą budowlaną czy z dostarczeniem materiałów. Faktura za usługi budowlane a przykład niewykonania prac Wystawiona faktura za usługi budowlane lub jakiekolwiek inne musi odzwierciedlać faktycznie wykonane czynności – jest to dokument potwierdzający zaistniałe zdarzenie gospodarcze. Co jednak zrobić w przypadku, gdy usługa nie została wykonana, a faktura już za nią wystawiona? Jak w takim przypadku rozliczyć podatek? Przepisy ustawy o VAT umożliwiają wystawienie faktury do 30 dni przed dokonaniem sprzedaży lub wykonaniem usługi. Co zrobić w przypadku, gdy mimo wcześniejszego wystawienia faktury usługa nie została zakończona? Jeśli dokument nie został przekazany zlecającemu, możliwe jest jego anulowanie. A co w przypadku, gdy usługa nie została wykonana, a faktura wystawiona i doręczona nabywcy? Wtedy nie można jej anulować, trzeba z kolei wystawić dokument korygujący. Faktura za usługi budowlane – powstanie obowiązku podatkowego Jeśli przedsiębiorca budowlany świadczy usługi na rzecz innego podatnika, data powstania obowiązku podatkowego jest równa dacie wystawienia faktury. Jeśli natomiast usługę wykonano dla osoby prywatnej, a nie dla podatnika VAT, wówczas obowiązek podatkowy za usługi budowlane powstaje z chwilą wykonania usługi. Problematyczne okazuje się jednak często wskazanie momentu zakończenia prac – zazwyczaj uznaje się za niego podpisanie dokumentu, jakim jest protokół odbioru robót budowlanych do faktury. Ustawa o VAT nie interpretuje tej kwestii. Rozstrzygająca może być jednak Interpretacja Ogólna Ministerstwa Finansów z 2016 r, w której można przeczytać, że „za datę wykonania usługi budowlanej lub budowlano-montażowej należy przyjąć datę faktycznego wykonania usługi, tj. dzień, w którym (...) doszło do faktycznego zakończenia prac lub ich części (…) nie należy wiązać momentu wykonania usługi budowlanej lub budowlano-montażowej ze spełnieniem formalności cywilnoprawnej, jaką jest podpisanie protokołu zdawczo-odbiorczego”. Obowiązek podatkowy VAT a data wystawienia faktury to więc niejedyne rozstrzygnięcie – w usługach budowlanych wszystko zależy od tego, na rzecz kogo oświadczone były prace. To jednak nie wszystko. Ustawa o VAT określa również kwestię związaną z otrzymaniem zaliczki – gdy usługodawca otrzyma część zapłaty przed wykonaniem usługi, to obowiązek podatkowy w podatku dochodowym za usługi budowlane powstanie w momencie jej otrzymania – wyłącznie w stosunku do otrzymanej kwoty. Masz firmę budowlaną? Dołącz do serwisu Building Companion i otrzymuj zlecenia na budowę domu ze swojego założyć swój profil na Budiling Companion? Wejdź na stronę dla Firm Wypełnij formularz Dostaniesz potwierdzenie założenia profilu oraz instrukcje, jak uatrakcyjnić swoją wizytówkę
Panie Piotrze prowadzę działalność gospodarczą w zakresie usług budowlanych, które odbierane są na podstawie protokołu odbioru robót. Protokół podpisany często trafia do mnie po czasie, tzn. data protokołu np 31 sierpnia ( data podpisania ) a ja otrzymuję go np 21 września ( długo trwa proces podpisu i przesłania
Pytanie Jestem osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług budowlanych, np. wykonanie instalacji wodno-kanalizacyjnych, instalacji do wystawianych faktur sprzedaży powinienem w dalszym ciągu dołączać protokoły odbioru? Odpowiedź Do celów podatkowych organy podatkowe podkreślają, iż nie ma obecnie konieczności dołączać protokoły odbioru do wystawianych faktur sprzedaży z tytułu wykonania usług budowlanych lub budowlano–montażowych. Uzasadnienie Kwestie wystawiania faktur reguluje art. 106-108 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - dalej Ze względów praktycznych niecelowym jest przytaczać te przepisy w ich pełnym brzmieniu, dość stwierdzić, że ani w przywołanym rozdziale, ani w żadnej innej regulacji jak też w załącznikach do tej ustawy nie sformułowano prawnego obowiązku dołączania protokołów odbioru do wystawianych faktur sprzedaży z tytułu wykonania usług budowlanych lub budowlano – montażowych. Dodać warto, że do dn. 31 grudnia 2013 r. w przypadku świadczenia usług budowlanych i budowlano-montażowych obowiązek podatkowy powstawał z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania usługi. Wynikało to z wówczas obowiązującego, a obecnie uchylonego art. 19 ust. 14 który odnosił się do usług budowlanych i budowlano-montażowych przyjmowanych częściowo, których odbiór był dokonywany na podstawie protokołów zdawczo-odbiorczych. Ponadto praktyką było, że protokoły odbioru prac były uznawane przez organy fiskalne za dokumenty potwierdzające zakończenie prac, a więc wskazujące dzień wykonania usługi. Tytułem przykładu tak stwierdził dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji prawa podatkowego z dn. 18 marca 2013 r., IBPP2/443-1253/12/WN. Jednak w obecnym brzmieniu nie ma takiego przepisu, który wiązałby datę (dzień) wykonania usługi z protokołem, bowiem od dn. 1 stycznia 2014 r. obowiązują nowe zasady rozpoznawania obowiązku podatkowego dla usług budowlanych i budowlano-montażowych. Jak wynika z broszury informacyjnej pt. Zmiany w zakresie określania momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT od 1 stycznia 2014 r., dostępnej na stronach Ministerstwa Finansów cyt.: "O wykonaniu usług budowlanych lub budowlano-montażowych będzie decydować faktyczne wykonanie tych usług (podkr. Min. Finansów), nie zaś przyjęcie tych usług na podstawie protokołów zdawczo-odbiorczych. Protokół zdawczo-odbiorczy potwierdza fakt wykonania tych usług, jednak nie przesądza o terminie i zakresie ich wykonania." (źródło: Podsumowując – do celów podatkowych organy podatkowe podkreślają, iż nie ma obecnie konieczności dołączać protokoły odbioru do wystawianych faktur sprzedaży z tytułu wykonania usług budowlanych lub budowlano – montażowych. Odpowiedź pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego
Na podstawie art. 106i ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT w przypadku świadczenia usług budowlanych i budowlano-montażowych, fakturę wystawia się nie później niż 30. dnia od dnia wykonania usług. Oznacza to, że faktura dokumentująca tego rodzaju usługi powinna być wystawiona w terminie 30. dni od dnia ich wykonania.
Podmioty świadczące usługi budowlane bardzo często w umowach z inwestorami ustalają szczegółowy plan robót. Taki harmonogram zazwyczaj zakończony jest sporządzeniem protokołu zdawczo-odbiorczego w wyniku czego usługodawca może wystawić fakturę za wykonaną usługę. Zdaniem organów podatkowych przy ustaleniu obowiązku podatkowego protokół zdawczo-odbiorczy pełni jednak tylko funkcję pomocniczą i nie jest dokumentem, który decyduje o skutkach ORGANÓWSądy administracyjne przyznają rację fiskusowi, potwierdzając stanowisko prezentowane w interpretacjach podatkowych. Przykładowo można wskazać na wyrok NSA w Warszawie z dnia 28 kwietnia 2017 Sprawa dotyczyła spółki, która prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług budowlanych i budowlano-montażowych oraz jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Spółka zawiera umowy na roboty budowlane, które posiadają klauzule umowne i zgodnie z wolą stron ustalany jest określony harmonogram prac. Umowy określają zakres prac danego etapu, czas wykonania robót, wynagrodzenie za dany etap oraz w większości wskazują, że dany etap kończy się sporządzeniem protokołu tak przedstawionego stanu faktycznego wnioskodawca zadał pytanie, które miało rozwiać jego wątpliwość i potwierdzić, że z chwilą wystawienia faktury za wykonanie całości lub części usługi, nie później jednak niż z upływem 30 dni od dnia podpisania przez inwestora protokołu zdawczo-odbiorczego powstaje obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i podatkowy stwierdził jednak, że o wykonaniu usług budowlanych będzie decydować faktyczne ich wykonanie, łącznie z czynnościami, które są elementem świadczonych usług, nie zaś samo dostarczenie określonych w umowie dokumentów czy też sporządzenie dokumentów typu protokół zdawczo-odbiorczy. Ponadto fiskus wskazał, że momentem powstania obowiązku podatkowego z tytułu realizacji usług budowlano-montażowych będzie moment wystawienia faktury. Natomiast w momencie, kiedy faktura nie zostanie wystawiona, obowiązek podatkowy powstanie po upływie terminu 30 dni od dnia wykonania robót nie zgadzając się z wydaną interpretacją postanowił ją zaskarżyć. Wojewódzki sąd administracyjny, rozpoznając skargę nie zgodził się jednak
. 22t17hfc89.pages.dev/9622t17hfc89.pages.dev/27022t17hfc89.pages.dev/30222t17hfc89.pages.dev/4922t17hfc89.pages.dev/23722t17hfc89.pages.dev/12122t17hfc89.pages.dev/39022t17hfc89.pages.dev/31922t17hfc89.pages.dev/43
protokół odbioru robót budowlanych do faktury